Hoe herken je Agni & Ama?
In Ayurveda werd zo’n 5000 jaar geleden al gezegd: “Alle ziektes beginnen in de darmen’.
Op lange termijn zorgt een slecht werkende spijsvertering ervoor dat:
- je lichaam minder goed of zelfs geen voedingsstoffen absorbeert
- je minder goed giftige stoffen uit je lichaam kan elimineren
- je immuunsysteem zwakker wordt
- je minder energie zult hebben
Je bent wat je verteert
Je hoort het vaak in onze community: je spijsvertering (je Agni) is heel belangrijk. Agni is Sanskriet voor het spijsverteringsvuur, maar staat ook voor de God van het Vuur en de Zon: de brenger van vuur op de aarde. Volgens Ayurveda is een goed werkende Agni van groot belang; het zorgt voor een lang leven, een goede gezondheid, heldere geest, sterke immuniteit, een goed werkend metabolisme, energie, vitaliteit, en enthousiasme. Wanneer Agni goed werkt, krijgen bacteriën en virussen geen kans om ziekte in het lichaam te veroorzaken. Hoe goed jouw Agni werkt, is echt heel belangrijk, want zo’n 80% van je gezondheid wordt bepaald in de darmen.
Dus jouw gezondheid en hoe je je voelt, valt of staat met jouw Agni. Wanneer deze niet optimaal functioneert en voeding niet goed wordt verteert, ontstaat er ama: afvalstoffen.
Ama is vaak de hoofdoorzaak van allerlei vage klachten of ziekten wanneer dit niet tijdig wordt afgevoerd. Iedereen kent de uitspraak: ‘Je bent wat je eet’. In de Ayurveda zeggen we ‘Je bent wat je verteert’. Als jij zit te eten terwijl je leest en de tv aanstaat, dan krijg je zoveel prikkels binnen dat je niet alles kunt verteren. Daarom is het heel belangrijk dat je mindful eet. Een van de kenmerken van een goede spijsvertering is dat je minimaal elke dag naar de wc gaat, het liefst gelijk in de ochtend zodra je wakker wordt. De substantie van je ontlasting is als een rijpe banaan, stinkt niet, zinkt niet en blijft niet aan de wc plakken.
We nemen nu per Dosha, Vata, Pitta of Kapha de spijsvertering met je door.
Spijsvertering Vata
De spijsvertering van Vata is onregelmatig, dat betekent dat een Vata, de ene keer heel veel trek kan hebben en de andere keer totaal geen eetlust heeft. Je spijsverteringsvuur is snel beïnvloed door emotionele factoren, zoals stress. Over het algemeen heb je moeite met aankomen. Je ontlasting is onregelmatig, met neiging tot constipatie en winderigheid. Ook heb je vaak last van een opgeblazen buik (Jaaa, heel herkenbaar). In Ayurveda noemen we dit dan Vishama Agni. Er zit dan heel veel lucht in je systeem.
Als je een Vata-onbalans hebt, ervaar je heel vaak een of meer van bovenstaande klachten. Je hoeft dus geen Vata-type te zijn om dit te hebben. Ik heb bijvoorbeeld echt een Pitta-Kapha-constitutie, maar heb heel snel last van een opgeblazen buik. Dan is mijn Vata dus uit balans en moet ik die weer balanceren. Een hele fijn tip is om niet koud te eten en te drinken, maar echt alleen maar warm. Eet ook geen rauw eten, zoals rauwkost.
Spijsvertering Pitta
De spijsvertering van Pitta is sterk en ze houden veel van eten. Als je snel hangry bent, dan zou jij zomaar een Pitta-persoon kunnen zijn, want die raken snel geïrriteerd door het missen van een maaltijd. Je kan niet goed tegen gefrituurd eten en je hebt soms last van maagzuur. Je ontlasting is regelmatig en vrij vaak. Meestal is je ontlasting zacht, maar soms heeft het ook de neiging naar diarree, vooral na scherpe maaltijden. Je spijstvertering werkt dan te snel (het vuurtje is te hoog) en voedingsstoffen zullen niet goed worden verteerd. In Ayurveda noemen we dit dan Tiksna Agni. Als je Tiksna Agni hebt, dan heb je heel veel trek en ben je bijna onverzadigbaar. Als Pitta-persoon heb je over het algemeen een stabiel gewicht, maar kan je wel gemakkelijk aankomen en afvallen. Vet wordt gelijkmatig over je lichaam verdeeld.
Spijsvertering Kapha
De spijsvertering van een Kapha-persoon is langzaam, maar constant. Eten is meer een hobby, dan dat ze daadwerkelijk veel trek hebben. Het is dus makkelijk om een maaltijd over te slaan. Kapha-personen zijn dol op zoetigheid en je hebt de neiging om je emoties weg te eten. Je stoelgang is regelmatig, maar soms traag, met zachte, olieachtige ontlasting. Je moet meestal je best doen om niet aan te komen en je hebt vaak last van overgewicht. Zo’n trage spijsvertering met neiging tot aankomen, noemen we Manda Agni. Je hebt dan weinig trek en na het eten heb je dan een heel zwaar gevoel. Hoe raakt Agni, oftewel je spijsverteringsvuur, uit balans? Het is belangrijk om te zorgen dat Agni optimaal blijft functioneren. Over het algemeen geldt: wanneer de dosha’s in balans zijn is je spijsvertering in balans. Raken de dosha’s uit balans, dan raakt je spijsvertering verstoord.
Tot slot: welke dosha en eventuele onbalans je ook hebt, onthoud: je bent wat je verteert.
Pak je rustmomentje als je eet en probeer mindful te eten.