Misschien herken jij je wel in het volgende: je geniet je optimaal van het leven; je hebt bijna overal zin in, bent creatief, je bent flexibel, helder, energiek, spiritueel, veel in beweging en je zit lekker in de flow. Dat is wat je wilt toch?! Dan ben jij misschien wel een echte Vata in balans!
Maar in ons Westerse leventje, met al zijn prikkels, afspraken, wensen en to-do lijstjes kan het ook zeker zijn dat je last hebt Vata onbalans. Je maakt je dingen niet af, heb je een droge en ruwe huid, droge ontlasting, je bent erg chaotisch en vergeet je veel. Je kunt klachten ervaren zoals hoofdpijn, rugpijn, opgeblazen buik, slapeloosheid, nervositeit, overprikkeld zijn en constipatie. Je kunt last hebben van angstgevoelens, nervositeit en rusteloosheid, waardoor je ‘s avonds moeilijk in slaap valt of je overdag bijvoorbeeld niet goed kan concentreren. Ook koude handen en voeten zijn typisch een Vata-storing. Nou dat wil je natuurlijk allemaal niet!
Gevoelig typje 😉
Vata-types zijn het meest gevoelig van alle dosha’s. Zowel lichamelijk als geestelijk. Je bent daardoor niet heel stressbestendig en je kunt minder goed met stress omgaan dan bijvoorbeeld een Kapha persoon.
We geven je heel veel tips om jouw Vata dosha in balans te houden, bijvoorbeeld door heel droog eten te vermijden en juist te kiezen voor gerechten met meer olie en ghee.
Herken je niet jezelf maar iemand anders als Vata persoon dan kun je de tips natuurlijk ook toepassen op iemand anders. En hopelijk begrijp je je partner, die ene vriendin, je kind of je collega dan weer een stukje beter. Want dat is zo leuk aan Ayurveda, op een gegeven moment ga je in iedereen een bepaald type zien en dat is super leuk EN handig!
Vata-seizoen
De herfst en begin van de winter zijn het seizoen wat bij Vata hoort. Bij iedereen gaat in die periode zijn of haar Vata Dosha omhoog. Belangrijk is dus om je Vata dosha dan laag te houden zodat je geen last krijgt van wat ik net zei.
In Ayurveda balanceer je met tegenstellingen. Vata heeft de eigenschappen droog, licht, koud, ruw, subtiel, mobiel/beweeglijk, helder, onregelmatig, afbrekend en snel. Als je je Vata Dosha wilt balanceren moet je dus tegengesteld aan deze eigenschappen gaan eten en leven. Klinkt misschien even ingewikkeld, maar als je dit eenmaal snapt dan kun je elke klacht oplossen door puur en alleen met de tegengestelde kwaliteit te balanceren.
Voeden, verwarmen & kalmeren
Bij Vata richt je je op voeden, verwarmen & kalmeren. Vata is van nature koud, dus om vata in balans te houden eet of je drink vooral warm en dus niks kouds. Geen ijskoude drankjes of eten uit de koelkast dus! Ook niet in de zomer.. Maar alles warm of op kamertemperatuur eten en drinken.Â
Vata heeft als eigenschap afbrekend dus je wilt echt heel voedend eten. Denk aan extra ghee, geklaarde boter, door je havermoutpap, zoete wat zwaardere groenten zoals pompoen en wortel. Onregelmatig hoort bij Vata zijn, en daarom eet jij het liefste de hele dag door muizenhapjes, maar daar raakt je juist van uit balans. In tegenstelling tot Pitta houdt Vata absoluut niet van routine, maar daarom is het juist zo belangrijk om structuur in de dag aan te brengen en op dezelfde tijden te eten, slapen en opstaan. Saaai vind je dit waarschijnlijk, maar regelmaat is echt heel belangrijk. Het onregelmatige zie je ook terug in je humeur, je kunt van super over the top blij, in korte tijd naar de andere kant schieten (wispelturig!) in hele korte termijn. Je kan zomaar vergeten om te lunchen, maar daardoor raak je nog minder gegrond en zit je te veel in je hoofd. Belangrijk is dus om niet te lang tussen de maaltijden te laten zitten. En als je eet…. doe dit dan echt met aandacht en zonder allerlei andere prikkels.
Vata heeft van nature de eigenschap droog. Denk aan droog haar, droge huid, droge ontlasting. Dus om Vata te balanceren vermijd je droog voedsel zoals crackers, droge koekjes en rijstwafels. Eet je dit wel? Beleg ze dan met iets vets; zoals amandelpasta of tahin. Ook hier compenseer je weer met iets tegengesteld. Een rijstwafel is droog, amandelpasta is olieachtig.
Je herkent iemand met een Vata constitutie of een Vata onbalans aan het feit dat ze erg beweeglijk zijn. Ze houden ervan om heel veel dingen, het liefst tegelijk, te doen. De keerzijde is dat ze ook heel stressgevoelig zijn en daarom is het extra belangrijk om heel veel ontspanning te nemen en teveel prikkels te vermijden. Wat je zou kunnen doen is bijvoorbeeld na 20:00 uur geen telefoon meer te gebruiken en een boek gaan lezen. Zorg dat je leven niet al hectisch is met super veel prikkels. Is dat het wel? Zorg dat dat er na een stressvolle dag een hele ontspannen avond tegenover staat met bijvoorbeeld Yoga nidra of mediteren of gewoon niks doen. Ook te veel beweging is niet goed voor Vata. Lichte vormen van beweging zoals ontspannende yoga vormen, wandelen, dansen en fietsen zijn meer dan voldoende voor je.
Qua smaken kun je als Vata, of als je een Vata onbalans hebt, of als de herfst is aangebroken het beste focussen op zoet, zuur en zout. Die helpen om je meer te laten gronden. Omdat Vata al veel lucht van zichzelf bevat, kun je koolzuurhoudende dranken beter vermijden, dat zorgt alleen maar voor nog meer lucht. Het is wel heel goed om veel te drinken. Voedende dranken als kruidenthee zijn een goed idee. Als je alcohol drinkt, verdun dit dan, want Vata heeft al de eigenschap subtiel en dat is alcohol ook. Als je het verdunt en er bijvoorbeeld KKV-thee bij drinkt dan vertraag je het effect. Van alle types heeft Vata het meeste slaap nodig, maar slaapt het lichtst. Je wordt heel snel wakker van alles. Je wordt soms angstig wakker met constant herhalende gedachten, vaak tussen 2.00 uur en 4.00 uur ‘s nachts. Zorgen voor een goede slaaphygiëne is voor Vata’s heel belangrijk, maak van je slaapkamer een mooie rustige omgeving. Een warme kruik op je buik helpt ook om je te gronden en goed in slaap te vallen.
De spijsvertering van een Vata is heel onregelmatig. Belangrijk is om dus voorzichtig te zijn met het combineren van heel veel soorten voedsel. Zout en kruiden zijn voor jou prima. Eten in een rustige omgeving en met aandacht verdient de voorkeur omdat er anders teveel lucht ontstaat met constipatie en gasvorming tot gevolg. Een van de beste dingen voor Vata is een Abyhanga massage: Dit is een zelfmassage met warme sesamolie. Dit kun je in de ochtend doen tijdens je ochtendroutine voor het douchen, maar in de avond kun je je bijvoorbeeld ook je onderbenen en voeten masseren, daarna dikke sokken aan en lekker slapen!
Handig boodschappenlijstje!
- Fruitafdeling: Bijna al het fruit is goed voor je! Eet fruit wel het liefste apart. Appel het beste even warm maken. Anders kans op teveel winderigheid.
- Groenten: Niet rauw! Het is het beste groenten met olie en kruiden te bereiden en te combineren met volkoren granen. Heel goed zijn bijvoorbeeld zoete aardappel, gewone aardappel, biet en wortel. Voorzichtig met Koolsoorten, mais, peulvruchten en paddenstoelen.
- Eet weinig salades. Dit zorgt voor teveel lucht. Eet je het wel, sprenkel er dan rijkelijk olie over.
- Zuivel: Alle zuivel is goed; vooral boter en ghee. Maar… geen ijs. Dit is echt veel te koud voor je. Zuivel kan het beste warm of met kruiden worden gebruikt. Melk alleen apart gebruiken dus niet in combinatie met ander eten.
- Granen: Volkoren granen zijn het beste, liever niet gedroogd, zoals bij crackers het geval is. Zuurdesembrood is heel goed voor je. Gedroogde graan producten zoals muesli en chips zijn af te raden omdat dit te droog is voor je. Aanbevolen: haver, bruine rijst, quinoa, boekweit. Popcorn is ook veel te droog voor je.
- Noten en zaden: Noten zijn aanbevolen, vooral amandelen, walnoten en pijnboompitten. Noten altijd even licht roosteren in wat olie.
- Dierlijk voedsel: Vlees of vis is ok voor jou. Varken, rund en lamsvlees met mate en liefst biologisch.
- Olie en vet: Vooral sesamolie en ghee zijn aanbevolen; amandel en olijfolie komen op de 2e plaats. Gebruik liever echte (biologische) boter in plaats van margarine.
- Zoetmiddelen: Over het algemeen zijn ze goed, maar alleen natuurlijke suikers komen in aanmerking; dus geen suikervervangers als aspartaam.
- Kruiden: Alle specerijen zijn aanbevolen; vooral kaneel, koriander, venkel kardemom, venkel en nootmuskaat.
Nog even op een rijtje
- Voor Vata is belangrijk: Voeden, verwarmen & kalmeren.
- Geen koud eten en drinken
- Geen rauw eten, zoals salades. Eet je dit wel: extra olie erover.
- Voedende maaltijden, niet te droog
- De smaken zoet, zuur en zout zijn goed voor jou
- Regelmaat in je leven inbouwen, geen maaltijden overslaan
- Niet teveel prikkels en zorgen voor genoeg ontspanning
- Je hebt veel slaap nodig, creëer dat voor jezelf
- Abyhanga massage, zelfmassage, is heel goed voor jou.
- probeer je projecten die je start door te zetten ipv weer een nieuw project te starten.
Het zijn een hoop tips en weet dat je echt niet alles in een keer hoeft te gaan veranderen. Begin eens met niet meer rauw eten, dus geen salades, en ook geen koud eten en drinken meer te nemen. Als je dat doet ga je al heel veel verschil merken. Kleine stapjes worden samen een wereldreis….